De NVDE heeft op 21 en 19 januari onder geïnteresseerde leden het net opgehaald rond zon-PV en wind-op-land voor duurzame elektriciteit respectievelijk duurzame warmte-opties binnen de Regionale Energie Strategieën (RES, 30 regio’s) en de Transitievisies Warmte (TVW, gemeentelijk). Voor ‘warmte’ geldt nog steeds dat de dimensie ‘koeling’ goeddeels ontbreekt. Ook ligt er veel nadruk op bronnen voor collectieve systemen met hoge- en middentemperatuur warmtenetten.
Wanneer is een bron ‘gemeentegrensoverschreidend’?
Bij de RES’en en de regionale warmtevisies zijn bovendien weinig ‘gemeentegrensoverschrijdende’ plannen en zijn wij dus vooral aangewezen op de gemeentelijke Transitievisies Warmte (en koude, dús). Op zich staat het feit, dat warmte niet op RES-regioniveau wordt besproken, de energietransitie niet in de weg. Het is prima als dit op gemeenteniveau wordt besproken. Maar vaak is het onduidelijk wanneer een warmteproject gemeentegrensoverschrijdend is. Is dit als de bron in meerdere gemeenten ligt? Of als de milieueffecten meerdere gemeenten betreffen? Het is wenselijk om helderheid te creëren over wanneer een bron wel of niet als gemeentegrensoverschrijdend aangemerkt moet worden.
Ruimtelijke ordening en randvoorwaarden voor de bron
De NVDE heeft de voorkeur om de ruimtelijke ordening als criterium te nemen: waar ligt de bron? Tegelijkertijd wordt er op RES-niveau in een goed aantal gevallen wel gesproken over randvoorwaarden voor de bron, zoals ‘geen biomassa’, of ‘voorkeur voor lagetemperatuur bron’. Dit maakt een goed gesprek ingewikkeld, want wie gaat nu over de inzet van (niet gemeentegrensoverschrijdende) warmtebronnen? De regio? Of de gemeente?
Actief kennis overbrengen en draagvlak creëren
Het zal behulpzaam zijn om vanuit NVDE potentiële ontwerpprincipes te benoemen waarlangs samenwerking en maatschappelijk draagvlak vormgegeven kan worden. Het kennisniveau van de RES-regio’s en bij gemeenten is erg laag. Ook bestaat er veel wensdenken t.a.v. duurzaamheid, financierbaarheid en leveringszekerheid. Belangrijk is om hier een gezamenlijk vertrekpunt voor te creëren.
Alleen fiches en kennisdocumenten zijn niet voldoende. De kennis moet actief worden overgebracht. De rol van ECW om actief kennis te bieden is nu niet voldoende. De factsheets zijn wel een goede basis voor meer actieve kennisoverdracht. Branches drongen bij de NVDE aan om vooral via de RES-coördinatoren van het NPRES te werken, wetende dat uiteindelijk ook regionaal en lokaal moet worden geëngageerd.
Onderlinge afstemming
De oplevering van de RES’en 1.0 staat gepland voor juni 2021. Die van de Gemeentelijke TVW in december 2021. Daarbij zijn de RES’en en TVW qua timing incompatibel maar vaak wel sterk gerelateerd. Parallelle zaken zoals omgevingsverordeningen en ASV’s leveren intussen mogelijkheden of juist beperkingen op voor mobilisatie van duurzame (warmte) bronnen en zijn daarmee eveneens meestal niet afgestemd op een integrale benadering.