Het Gebruikersplatform Bodemenergie heeft bij de Vakbeurs Energie afgelopen week weer veel bezoekers geïnspireerd en geïnformeerd over bodemenergie. Voor sommige bezoekers was dat een eerste kennismaking met deze duurzame vorm van energieopwekking. De vier sprekers in ons seminar deelden kennis en tips over vier toonaangevende praktijkcases.
Door: Dick Westgeest
Dagvoorzitter Adri Meijdam introduceerde het Gebruikersplatform Bodemenergie. Meijdam is Specialist maatschappelijk verantwoord ondernemen bij a.s.r.. Het kantoorgebouw van a.s.r. maakt al jaren zeer succesvol gebruik van een bodemenergiesysteem, en ging van Energielabel G naar A++. Meijdam schetste een kader van het gebruik van fossiele energie en bodemenergie. Ook vertelde hij over de vele activiteiten die Gebruikersplatform Bodemenergie de afgelopen vijf jaar heeft verricht, zoals de WKO-scan en de samen met BodemenergieNL ontwikkelde cursus ‘Regie op Bodemenergie’.
100 panden verduurzamen
De bezoekers hoorden daarna hoe gemeente Alphen aan den Rijn bodemenergie inzet om het gemeentelijk vastgoed te verduurzamen. Claudia van der Sluys, regisseur duurzaam gemeentelijk vastgoed, vertelde over de gemeentelijke missie om 100 panden te verduurzamen of energieneutraal te maken. Eén van de vele acties die de gemeente hiervoor onderneemt, is de in gebruik name van een wko-systeem in 2002. De eerste jaren werkte het niet vlekkeloos, maar sinds 2016, na diverse aanpassingen naar aanleiding van een advies via de WKO-scan, draait de installatie optimaal. De gemeente heeft daarmee onder meer al 19 % meer CO2 bespaard t.o.v. 2013. Ook het gasverbruik nam sterk af. Alphen aan de Rijn beheert en monitort de wko-installatie zelf, dus zonder hoofdaannemer. Ze besparen daarmee 100.000 euro per jaar. Om dit zelf te beheren, hebben ze een goed Energiemonitoringssysteem aangeschaft en een energiecoördinator aangesteld.
Woonhuis met een gesloten bodemenergiesysteem
Het publiek verlegde de focus daarna van gemeentelijk vastgoed naar de verduurzaming van woonhuizen. Theo van Lieshout nam zijn woonhuis grondig onder handen en schreef het boek ‘Een jaren 70 huis energieneutraal zonder gas: zo kan jij het ook’. “Begin met bezuinigen op en met apparatuur”, zei hij, “en vervolgens met isoleren. Warmte die je niet verliest, hoef je niet te compenseren.” Van Lieshout heeft bij zijn eigen woning, naast zonnecollectoren op het dak, twee putten van elk 80 meter diep, laten aanleggen, die onderdeel zijn van een gesloten bodemenergiesysteem. Hij legde ook uit dat de warmte die hij daarmee genereert komt niet uit de kern van de aarde komt, maar voor het grootste deel van zonnewarmte. Dit soort ondiepe bronnen zijn daarom met name gunstig voor het koelen van woningen, vertelde Van Lieshout, terwijl diepe bronnen wel gunstig zijn voor verwarming. Van Lieshout heeft een energierekening van € -68 per jaar.
Het boek ‘Een jaren 70 huis energieneutraal zonder gas: zo kan jij het ook’ van Theo van Lieshout, uitgeverij MK Publishing, is voor € 20 te koop bij onder andere Managementboek.nl en Libris.nl. ISBN: 978-94-6271-9200.
Mag ik een warmtepomp?
Wouter Wienk van de RVO vertelde vervolgens wat woningeigenaars kunnen ondernemen als die een bodemgekoppelde warmtepomp willen. Zo noemde Wienk diversie subsidies die hiervoor bestaan. RVO werkt aan een applicatie voor huiseigenaar, de applicatie is nog in een testfase. De applicatie geeft een indicatief antwoord op de vragen “Is mijn woning voldoende geïsoleerd?”, “Wat is het benodigde vermogen?”, “Hoe diep moet er geboord worden?”, “Hoeveel putten heb ik nodig?”, en “Wat gaat dat allemaal kosten?”. Deze applicatie komt eind 2019/begin 2020 live. Ontdek de mogelijkheden van bodemenergie via de website www.wkotool.nl.
Duurzame Warmte via de buren
Sebastiaan Lagendaal van de Hermitage Amsterdam en Krijn Braber van Infinitus inspireerden de aanwezigen ten slotte door te vertellen over het project ‘Tussen kunst en kas’. Sinds drie jaar zijn het wko-systeem van de Hermitage en de installaties van het in de buurt (450 m) gelegen Hortus Botanicus gekoppeld: de overtollige warmte van de Hermitage wordt gebruikt om de kassen van de Hortus te verwarmen, en de Hortus stuurt koude terug zodat Hermitage daarmee kan koelen. Na ruim 2,5 jaar is te concluderen dat het gasverbruik bij beide partijen 10-25 % van de oude waarde bedraagt. De Hortus bespaart in de winter wel € 6000-9000 per maand t.o.v. de oude situatie. De partijen verdelen “de buit” samen: de Hortus betaalde in 2017-2018 circa € 12.000 aan de Hermitage om samen hetzelfde profijt te hebben van de wko-koppeling. Lagendaal en Braber riepen het publiek op om vooral “over uw hek” te kijken, dus naar de buren, om op zoek te gaan naar vergelijkbare oplossingen.